సమస్యా పూరణ శతం PDFలో

సమస్యా పూరణ శతం PDFలో ఇక్కడ చూడ వచ్చు

సమస్యా పూరణ శతం - చివరి భాగము

సమస్య 76: భామకు చీరేలనయ్య పదుగురు చూడన్!

హేమంతపు మంచు కురిసి
ధూమము గగనమ్ముఁగప్పె తూరుపు దిక్కున్
ద్యౌమణి కనలేము, పగటి
భామకు చీరేలనయ్య పదుగురు చూడన్.

సమస్య 77: కొంగ కైదు కాళ్ళు కోడికి వలె.!

రెక్కలుండు రెండు, ముక్కొక్కటి కలదు
అరయ దొంగ బుద్ది, ఆయువులవి
కొంగ కైదు, కాళ్ళు కోడికి వలె రెండు,
తాపసి వలెనుండు, చేప బువ్వ!!

సమస్య 78: కస్తురి తిలకమ్ము గరళ మయ్యె.

హరినిఁ జూడ పసిడి హారముల్ వస్త్రముల్
కస్తురి తిలకమ్ము, గరళ మయ్యె
బువ్వ భూతపతికి పురహరునకుఁజూడ
డాంబికమ్ము లేక డంగవుదురు!!

సమస్య 79: అన్నా యని రాముఁ బిలిచె నవనిజ భక్తిన్.

(సీతాపహరణము తరువాత శ్రీ రాముడు సీతకై వెదుకుతూ, ఒక చెట్టు కొమ్మను సీత జాడను అడుగుతున్న సందర్భములో)
అవనిజము = చెట్టు (భూమి నుండి జనించినది)

కన్నావే అవనిజమా!
వెన్నెల మోము వెలదినని విటపమునడుగన్,
అన్నా! మా నీడకు రా
రన్నా! యని రాముఁబిలిచె నవనిజ భక్తిన్!!

సమస్య 80: రవి కెందుకు నీకు తరుణి రాతిరి వేళన్.

సవనంబే సంసారము
ధవుడే నీ దరికిఁజేర తాపమున, తనూ
భవునకు పాలిచ్చునపుడు
రవి కెందుకు నీకు తరుణి రాతిరి వేళన్.

సమస్య 81: సాఫ్టువేరు మగని జాడఁ గనరె!

బగ్గు వెతుకు కాని - బుగ్గను కొఱకడు
కోడు వ్రాయుఁ గాని - కూడ రాడు
మౌజు పట్టుఁ గాని - మోజుఁ జూపగ రాడు
సాఫ్టువేరు మగని జాడఁ గనరె!

సమస్య 82: ఉత్పలమాల యందు యతి యొప్పును నాల్గవ యక్షరమ్ముతో.

సత్పదమొంద చక్కగను ఛందము నేర్చిన వాడె మేటియౌ

ఉత్పల మాలలో పదికినొప్పుఁ గదా యతి వాని విద్యలో,

తత్పద విద్య లేక కవితా రసమందున వాని నేర్పులో

ఉత్పలమాల యందు యతి యొప్పును నాల్గవ యక్షరమ్ముతో.

సమస్య 83: మత్తెక్కిన భద్రగజము మాంసముఁ దినియెన్.

సత్తువఁ గలిగిన సూమో,

చిత్తగు నెవరైన, వాడు చేవకు గజమే,

బిత్తర పాటునఁ జూచితి

మత్తెక్కిన భద్రగజము మాంసముఁ దినియెన్.

సమస్య 84: తల లైదు కరంబు లారు తను వది యొకటే!

ఖలుడతడు రావణుడు పది

తలలను యిరువది కరములు దాల్చె రణమునన్

కలహము నడుమ మిగిలెనిక

తల లైదు కరంబు లారు తను వది యొకటే!

సమస్య 85: గాడిదలకుఁ దెలియు కుసుమ గంధపు విలువల్.

పాడెకు ప్రాణము వచ్చును

గాడిదలకుఁ దెలియు కుసుమ గంధపు విలువల్

త్రాడే పాముగ మారును

ఆడేటి అబద్ధములకు హద్దులు గలవే!!

సమస్య 86: కొడుకునకున్ వేనవేలు కూఁతున కొకటే!

వడివడిగనూడెఁ కురులవి

కొడుకునకు విడువక తండ్రి క్రోమోజోముల్,

విడిచె సుత వంశ నామము,

కొడుకునకున్ వేనవేలు కూఁతున కొకటే!

వివరణ: తండ్రికి బట్ట తల ఉంటే కొడుకుకు ఖచ్చితముగా వస్తుంది, కాని కూతురికి రాదు. కాబట్టి జీన్సు వలన కొడుకుకు వేలకు వేలు తల వెట్రుకలు ఊడిపోతే, కూతురికి మాత్రము ఒక్క ఇంటి పేరే మారుతుంది.

సమస్య 87: చెడుగుడు నాట్యమ్ము కొఱకు చీనాంబరముల్.

నడుమునకు గోచి ఆడగ

చెడుగుడు, నాట్యమ్ము కొఱకు చీనాంబరముల్,

కుడవగ కంచము, గొడుగే

తడవకనుండగ జనులకు తప్పక వలయున్!!

సమస్య 88: దద్దమ్మల కీ జగత్తు దండుగ కాదా?

వద్దను వారలు కలరే

ఒద్దికగ శ్రమపడి వృద్ధి నొందిన జగతిన్

బద్దకము వీడగ వలయు

దద్దమ్మల కీ జగత్తు దండుగ కాదా?

సమస్య 89: దద్దమ్మల కీ జగత్తు దండుగ కాదా?

సుద్దులు వినకయె ఊరక

ప్రొద్దును పుచ్చుచు మనెదరు పోరంబోకుల్

దిద్దగ నేర్వరు నడతల్

దద్దమ్మల కీ జగత్తు దండుగ కాదా?

సమస్య 90: బారులు లేనిచో కవులు బావురు మందురు లోకమందునన్.

బారులు బారులై జనులు బాగని మెచ్చగ కావ్య రాజమున్
ధారణఁ జేసి శ్రోతలు సుధారస వాహిణి వోలె పోల్చినన్
చేరును కీర్తి కాంతలిక చెచ్చెర, మారెను నాటి కాలముల్
బారులు లేనిచో కవులు బావురు మందురు లోకమందునన్.

సమస్య 91: తలలు వంచి గగనతలముఁ గనుఁడు.

ధర్మరాజు భీముని తో పలుకుట: (బాల భారత నేపద్యము లో)

వ్రతముఁ జేయఁ దలచె పాండవ మాత, ఓ
ధీర! భీమ! వలయు దేవ గజము,
వజ్రి యివ్వబోడు, బలము తోడ సురల
తలలు వంచి గగనతలముఁ గనుఁడు.

సమస్య 92: విద్య నేర్చినవాఁడె పో వింతపశువు.

కలహమిరు సీమల నడుమ కలిగి నంత
గురుఁడు పరుఁడని తెలియక కోపగించి
గురుఁడు పరుఁడనుచుఁ దలచి తరిమి వేసె
విద్య నేర్చినవాఁడె పో వింతపశువు!!

పరుఁడు (1)= పరమాత్మ, దైవము
పరుఁడు (2)= శత్రువు, అన్యుడు

సమస్య 93: భార్యకుఁ బ్రణమిల్లె భక్తిభావము గదురన్.

సూర్య కులాన మొలచి ఆ

శ్చర్యముగ వివాహమాడె క్ష్మాసుత సీతన్!

భార్యయె అత్తగ మారగ

భార్యకుఁ బ్రణమిల్లె భక్తిభావము గదురన్!!

(వివరణ: విష్ణువుకు భార్య అయిన భూదేవియే, రామావతారములో అత్తగా మారినది)

సమస్య 94: వేదముఁ జదివిన పురుషుఁడు వెధవగ మారున్.

వేదాదరము తరిగెనిక

భూదేవునకును తినుటకు బువ్వే కఱువై

వీధిన పడిరిక విప్రుల్

వేదముఁ జదివిన పురుషుఁడు వెధవగ మారున్.

సమస్య 95: ఖర నామము సుతున కొసఁగెఁ గడు మోదమునన్.

అరి వీర భయంకరుఁడగు

మురిపపు సతి పాక సుతుఁడు మును ముందనుచున్,

తరచి తరచి విశ్రవసుఁడు

ఖర నామము సుతున కొసఁగెఁ గడు మోదమునన్.

(రావణ, కుంభకర్ణ, విభీషణులు విశ్రవసు, కైకసి కుమారులు కాగా, విశ్రవసు యొక్క రెండవ భార్యయగు పాకకు జన్మిచిన వాడు ఖరుడు)

సమస్య 96: రతికై సోదరిని వేగ రమ్మని పిలిచెన్..

రతి అగ్నిహోత్రి నాయిక
అతులిత సౌందర్య రాశి, అభిమానంబే
మితిమీర చిత్రముఁ గనగ
రతికై, సోదరిని వేగ రమ్మని పిలిచెన్.

సమస్య 97: దున్న హరినిఁ జూచి సన్నుతించె.

చేరి మృగములన్ని సింహమును నిలిపె
వనికి రాజుగ, మరి వాని మంత్రి
దున్న పోతు, ముదము మిన్నంటగ సభలో
దున్న హరినిఁ జూచి సన్నుతించె.

హరి = సింహము

సమస్య 98: చేయవలయు గురువు శిష్యపూజ.

నంద సుతుఁడె గురువు నారద మౌనికి,
వ్యాస తాప హారి, భక్తి సూత్ర
దాత, ధాత సుతుడు, దైవర్షి యగుటచే
చేయవలయు గురువు శిష్యపూజ.

సమస్య 99: భార్య పాదంబులకు మ్రొక్కి భర్త మురిసె.

భక్తి భావమ్ము మెండగు భర్త యొకఁడు,
భార్య కవయిత్రి, వ్రాసెను పద్యమొకటి,
తేట గీతి పాదములను తెచ్చి జూపె
భార్య, పాదంబులకు మ్రొక్కి భర్త మురిసె!!

సమస్య 100: పతికి నమస్కరించగనె ఫక్కున నవ్విరి పుత్రు లందఱున్.

శ్రీకృష్ణ రాయబారము:

గతమును వీడి పాండవులు, కౌరవ! పంపిరి నన్ను సంధియే
హితమని బంధుమిత్రులకు, నీనృప లోకము మేలు పొంద నీ
సుతులను నిన్ను కోరిరి యశోధన! భూవర! యంచు పల్కి భూ

పతికి నమస్కరించగనె ఫక్కున నవ్విరి పుత్రు లందఱున్.

సమస్యా పూరణ శతం - మూడవ భాగము

సమస్య51: రంగవల్లి యుద్ధరంగ మయ్యె.

"అసుర సేనకెదుట నమర సేనయునమ
రంగ, వల్లి! యుద్ధరంగ మయ్యె,
తారకాసురవధ తడవయ్యెను చెలియా!"
అనెను కార్తికేయుడాలితోడ!!

సమస్య52: సంసారిగ నున్న వాఁడె సన్యాసి యగున్

సంసారమందు సతి గృహ

హింస యనుచును బెదిరించి యిడుముల త్రోయన్

కంసారి యైనను సగటు

సంసారిగ నున్న, వాఁడె సన్యాసి యగున్!!

సమస్య53: సెల్లుఫోను లసత్యముల్ జెప్ప నేర్పె

ఘల్లు ఘల్లుమనుచు మ్రోయ సెల్లు ఫోను

తప్పుకు తిరగగ కుదరదెప్పుడైన

ఎవనికైన మరి దొరుకు నవని పైన

స్విచ్చునాపి లేదని పల్కు సిగ్నలచట

కడకు హరి చంద్రుడైనను కల్లలాడు

సెల్లుఫోను లసత్యముల్ జెప్ప నేర్పె!!

సమస్య54: నానాటికి తీసికట్టు నాగంభొట్లూ!

(నాగంభొట్లు భార్య తన భర్త పేదరికాన్ని ఎద్దేవ చెస్తూ పలికిన మాటలు)

కానగ గతి మీకింకన్

మా నానిచ్చిన నవీన మధుపర్కంబుల్

మానము కాచు సభలలో

నా నాటికి తీసికట్టు నాగంభొట్లూ!

(సభలలోన్ + ఆ నాటికి = సభలలోనానాటికి)

సమస్య55: వేళ కాని వేళఁ బిలువఁ దగునె

సరస భావమొంది చక్రి లక్ష్మినిఁగూడ

పాహి పాహి యనుచు పలికె హస్తి

కొంగుఁబట్టి కదిలె, భంగమయ్యె ముదము

వేళ కాని వేళఁ బిలువఁ దగునె?

సమస్య56: పంది యధర సుధలఁ గ్రోలి పరవశుఁడయ్యెన్

సందుల గొందుల యందున
మందుకు బానిసగ మారి మత్తుగ దొర్లెన్
పందిని పడతిగ తలఁచెను
పంది యధర సుధలఁ గ్రోలి పరవశుఁడయ్యెన్!!

సమస్య57: కలువ వికసించె సూర్యుని కరము సోకి

తే. బద్దకస్తుడొక్కండును మిద్దెనెక్కి
నిద్ర పోయె, లేచుటకై ప్రభాత వేళ,
మొద్దు నిద్ర వీడక పెట్టె ముసుగు, కంటి
కలువ వికసించె సూర్యుని కరము సోకి!

సమస్య58: హనుమా! లక్ష్మిని పెండ్లియాడుమని యభ్యర్దించే నబ్ధీశుడున్

మ. ఘనమో క్షీర సముద్రమున్ జిలుకు లగ్నంబందు శ్రీదేవి తా
జనియించెన్ జలరాశి యింట, హరి విశ్వాత్ముండు విష్ణుండు యీ
వనితన్ చేకొన తగ్గవాడనుచు, దివ్యన్, సింధుజన్, ఘూక వా
హను, మా లక్ష్మిని పెండ్లి యాడుమని యభ్యర్థించె నబ్థీశుడున్!

వివరణ: ఘూకం = గుడ్ల గూబ
ఘూక వాహన = గుడ్ల గూబను వాహనం గా కలిగినది = లక్ష్మీ దేవి

సమస్య58: మీసాలే స్త్రీకి సొబగు మీరేమన్నన్

కం. వేసము వేసిన కలుగును
మీసములు పడతికిఁ జూడ, మిధ్యగ మారున్
వేసము తొలగింపంగన్
మీసాలే స్త్రీకి సొబగు ? మీరేమన్నన్!

వివరణ: మీసాలు + ఏ స్త్రీకి సొబగు ? = మీసాలే స్త్రీకి సొబగు ? ( మీసాలు ఏ స్త్రీకి సొబగు కాదు అని భావం)

సమస్య59: వాన దేవుడు కరుణించి వార్థి జొచ్చె

తే. సోమకాసురుడు శృతులు చోరి చేసి
సాగరంబున దాగెను వేగ రీతి
కుపిత చేపయ్యె విష్ణువు, కురిసె పూల
వాన, దేవుడు కరుణించి వార్థి జొచ్చె!

సమస్య60: కుంజర యూధమ్ము దోమకుత్తుక జొచ్చెన్

కం. రంజుగ పిల్లల కేళి స
రంజామాలోన మిగుల రాకసి దోమల్
కుంజర చిరు ప్రతిముండిన
కుంజర యూధమ్ము దోమకుత్తుక జొచ్చెన్!!

సమస్య61: రావణు జేరె సీత యను రాగము లొల్కెడు పల్కు లాడుచున్

ఉ. పావన మూర్తి రామునికి భార్యగ మారగ మాయ తోడుగన్
రావణ చెల్లి సూర్పనఖ రాక్షస కామిని మారె సీతగా
రావణు మార్చె రూపు వర రాముని వోలె ధరాత్మ జాతకై
రావణు జేరె సీత యను రాగము లొల్కెడు పల్కు లాడుచున్!!

సమస్య62: మానమ్మే లేనివాఁడు మాన్యుండయ్యెన్

ప్రాణ జ్యోతిగ దైవము

లోన వెలిగి, ఆవరించె లోకములెల్లన్

కానంగ లేడనెడి అను

మానమ్మే లేనివాఁడు మాన్యుండయ్యెన్!!

సమస్య63: రోయకఁ బెండ్లియాడెను కురూపిని చక్కని చుక్క ప్రేమతో

సాయముఁజేసె దీపకుఁడు ఛాత్రవరుండెటు కుష్ఠు రోగికిన్?

మ్రోయగ చాపమున్ విఱిచి మోహన రాఘవుఁడేమిఁజేసెనో?

మాయల మంథరెవ్వరు? సుమాలను కోసెడివారలెవ్వరున్?

రోయకఁ, బెండ్లియాడెను, కురూపిని, చక్కని చుక్క ప్రేమతో!!

సమస్య64: తమ్మునికి నన్న వరుసకుఁ దమ్ముఁ డయ్యె.

అక్క చెల్లెల్ల సుతులు తోడల్లురయ్యె
తమ్మి చేకొనె అక్కను ధర్మ సతిగ
అన్న చేకొనె చెల్లిని ఆలిగ మరి
తమ్మునికి నన్న వరుసకుఁ దమ్ముఁ డయ్యె.

సమస్య65: సిరి వలదనువాని కిలను చిక్కులె గాదా!

మురిపముగ ముద్దు పెట్టగ

పరిణయమాడిన తన సతి ప్రణయము తోడన్

సరసము తెలియక విసిరి క-

సిరి వలదనువాని కిలను చిక్కులె గాదా!

సమస్య66: పాల వలన జనులు పతితులైరి.

వహ్ని తరిగె మౌని పత్నుల మోహించి
గాడి తప్పె మౌని గాధి సుతుడు
తార పతన మొందె, తగని శృంగార తా
పాల వలన జనులు పతితులైరి.

==================================================================

సమస్య67: కష్టములు దీరఁ గన్నీరుఁ గార్చినారు.

పచ్చగున్న పరులఁ జూచి మెచ్చ లేక
పీత బుద్ది తో కుజనులు పీకులాడు,
దైవ ఘటన చేత పరులు ధనమునొంది
కష్టములు దీరఁ గన్నీరుఁ గార్చినారు.

సమస్య68: సూర్యబింబ మమరె సుదతి నుదుట

దుర్గా దేవి అవతరణ;

సురలు వేడుకొనగ పరవసించెను తల్లి
అవతరించె నంత ఆది శక్తి
విశ్వ తేజమమరె వెలది మోము పగిది
చంద్ర వహ్నులమరె చక్షువులుగ
చాన భృకుటిగయ్యె శార్ఙ్గ పినాకాలు
కాళ రాత్రి కంటి కాటుకయ్యె
స్థిరముగ వెలుగు సిరి తిలకము రీతిగ
సూర్యబింబ మమరె సుదతి నుదుట
దురిత దూర అమ్మ దుర్గమ్మ మాయమ్మ
కరుణఁ జూపి మమ్ము కాచునెపుడు!!

సమస్య 69: అమృత పానమ్ము మరణమ్ము నందఁ జేసె

విష్ణు భక్తి తోడ సురలు వినుతి కెక్కి

క్షీర సాగర మథనాన జేసె వారు

అమృతపానమ్ము, మరణమ్ము నందఁ జేసె

దనుజులకు హరి ద్వేషము తరచి చూడ!!

సమస్య 70: వినాయకా! నిన్నుఁ గొలువ విఘ్నము లెసఁగెన్.

అనవరతము నీ మాటలు
విని నీ పథమనుసరించి విధ్యను వీడన్
జనమున చులకనయగు భా-

వి నాయకా! నిన్నుఁ గొలువ విఘ్నము లెసఁగెన్

సమస్య 71:చీమ తుమ్మెను బెదరెను సింహగణము.

ఏది హీనాంగి? జలుబున యేమిఁజేసె?

ఏమిఁజేసె పిల్లులు కుక్క యెదురు రాగ?

బాల కృష్ణ చిత్రంబేమి చాల హిట్టు?

గురు లఘువులేమగు వరుస కూడినంత?

చీమ, తుమ్మెను, బెదరెను, సింహ,గణము.

సమస్య 72: స్వర్ణ సింహాసనమ్మున శ్వాన మమరె.

బాల నాగమ్మ అందాల భామ కాగ

మాయల పకీరు కుక్కగా మార్చెనంత

మాయల పకీరు మరణించె మాయ తొలగె

స్వర్ణ సింహాసనమ్మున శ్వాన మమరె.

సమస్య 73: బ్రహ్మచారికి నెనమండ్రు భార్య లౌర!

బట్ట తల వచ్చె వరునకు వయసు మీరె
పిలిచి పిల్లనివ్వరు నేడు కలిమి లేక
బ్రహ్మచారికి, ఎనమండ్రు భార్య లౌర
ఎట్టు సాధ్యమౌ? శ్రీ కృష్ణ! గుట్టుఁజెప్పు!

సమస్య 74: బ్రహ్మచారికి నెనమండ్రు భార్య లౌర!

బ్రహ్మ విద్యలను పఠించి, పరమ పదము
బ్రహ్మమని తలచిన వాడు బ్రహ్మచారి.
అరయ యదువంశ భూషణుడట్టివాడు
బ్రహ్మచారికి నెనమండ్రు భార్య లౌర!

సమస్య 75: పండుగ దినమందు పాత మగఁడె!

కనుమ అనగనేమి? ఇనుడెప్పుడుండును?
క్రొత్త పాతలందు గొప్ప యేది?
ఆలికి సఖుడెవ్వడందరిలోఁజూడ?
పండుగ, దినమందు, పాత, మగఁడె!