సమస్యా పూరణ ద్వితీయ శతం - మూడవ భాగము

సమస్య 151: నారాయణ యనినవాఁడు నవ్వుల పాలౌ.

పేరేమి నీదని యడిగె
నారి యొకతి , పేరు "సత్య నారాయణ"; తా
నోరు తిరగకయె "తత్తి
న్నారాయణ" యనిన, వాఁడు నవ్వుల పాలౌ!!

సమస్య 152: గడ్డముఁ జేసికొ మ్మనుచుఁ గాంతుఁడు భార్యకుఁ జెప్పె నవ్వుచున్.

వడ్డన చేయు వేళ మసి పాత్రలు పట్టగ యింతి, వాటిపై
జిడ్డును మడ్డియున్ మసియు చెక్కిలి చేరె శశాంకమోయనన్
గడ్దము వోలె తోచె మసి కాంత ముఖంబును జూచినంతటన్
గడ్డముఁ జేసికొ మ్మనుచుఁ గాంతుఁడు భార్యకుఁ జెప్పె నవ్వుచున్!!

సమస్య 153: పూలన్ దేవిని గొలిచినఁ బుణ్యము దక్కున్.

చాలిక లౌక్యపు కవితల్
కాలుని బాధ తొలుగుటకు కవులిక భక్తిన్
మేలగు పద్యంబుల చం
పూలన్ దేవిని గొలిచినఁ బుణ్యము దక్కున్!!

చంపూ = పద్య గద్యములతో కూడిన కావ్యము

సమస్య 154: మరణ మందినవాఁడె యమరుఁ డనఁ దగు.

మరణమది లేని వారలమరులు గాన
మరణమొందిన వారలమరులెటులగు ?
మంచితనమునకు కలదే మరణమేమి ?
మరణ మందినవాఁడె యమరుఁ డనఁ దగు!!

సమస్య 155: బాబాయే భార్యతోడ భజనకు వెడలెన్.

బాబాయికి పర కాంతల
ఫోబియ , గుడిలో భజనకు పోరీలంతా
డాబుగ వచ్చునని తెలిసి
బాబాయే భార్యతోడ భజనకు వెడలెన్!!

సమస్య 156: రామమూర్తిఁ గన విరక్తి గలిగె.

అమర శిల్పులిచట యవతరించెను నాడు
నాటి కాలమింక దాటి పోయె
నేర్పు లేని శిల్పి నిలువుగ చెక్కిన
రామమూర్తిఁ గన విరక్తి గలిగె!!

మూర్తి = విగ్రహము

సమస్య 157: పిలువని పేరటమ్మునకుఁ బ్రీతిగఁ బోవుటె మేలు మిత్రమా!

వలసిన పాయసాన్నములు పప్పును పూర్ణము లడ్లు పూత రే
కులు పులిహోర యప్పడము కోరిన కూరలు భక్ష్యభోజ్యముల్
ఫలములు చారు క్షీరజము పాను పసందుగ విందులుండినన్
పిలువని పేరటమ్మునకుఁ బ్రీతిగఁ బోవుటె మేలు మిత్రమా!

సమస్య 158: నరసింహుం డాగ్రహించి నరకునిఁ జంపెన్.

ధరణి సుతుడు వరమహిమన్
తరుణులను మునీంద్రులను సతాయించంగన్
పరుడై సమ భావమ్ము త
నర సింహుం డాగ్రహించి నరకునిఁ జంపెన్!!

సింహుండు = విష్ణువు
{విష్ణు సహస్ర నామ స్తోత్రం:-
గభస్తినేమి: సత్త్వస్థ: సింహో భూతమహేశ్వర:!
ఆదిదేవో మహాదేవో దేవేశో దేవభృద్గురు: !! }

సమస్య 159: రణమె మనల కిఁక శరణము గాదె.

ఇద్దరు విడాకులు పొందిన యింతుల నడుమ సంభాషణ:-
మొగుని పైన మనకు మోజు తీరగ గృహ
హింస కేసు పెట్టి హింసఁ జేసి
అతి తెలివి విరియ విడాకులందితిమి భ
రణమె మనల కిఁక శరణము గాదె!!

సమస్య 160: వేప చెట్టున గాసెను వెలగ పండ్లు.

వేప పైన బదనికగ వెలగ మొలిచె
వెలగ చెట్టుకు కాసెను వెలగ పండ్లు
చూచు వారలు పలికిరి తోచినట్లు
" వేప చెట్టున గాసెను వెలగ పండ్లు"!!

బదనిక = ఒక చెట్టు పైన మరో చెట్టుగా మొలిచినది

సమస్య 161: ఎన్నికలనఁగ రోతాయె నేమి కర్మ.

ఇరువురు పెళ్లి కాని యువతుల నడుమ సంభాషణ:-
సాప్టువేరు వరుడె సరియని తలచిన
.......కొలువెపుడూడునో తెలియ లేము!
బడి పంతులె మనకు బాగని తలచిన
.......బండెడు చాకిరి బ్రతుకులాయె!
డాక్టరె వరుడైన డాబని తలచిన
.......డాక్టరు డాక్టర్ని డాయునెపుడు!
లాయరు వరుడైన లాభమనుకొనిన
.......కేసులు రాకున్న కీడు కలుగు!

పెళ్లి పందిరి వారలు పిలిచి చూప
పెక్కు వరుల వివరములు , లక్కు లేక
పెళ్లి కొడుకుల జాబితా వెతికి, వరుని
యెన్నికలనఁగ రోతాయె నేమి కర్మ!!

సమస్య 162: తమ్ములఁ గాంచి కోపమునఁ దామరసేక్షణ తిట్టె నయ్యెడన్.

రమ్మని కోరగన్ ప్రియుని రాగము చిందిచు రాకయుండినన్
పమ్మిన కోపముల్ విరహ భావము నిండిన మానసంబునన్
ఝుమ్మని తుమ్మెదల్ వలపుఁ జూపుచు తామర పూలఁ జుట్టినన్
తమ్ములఁ గాంచి కోపమునఁ దామరసేక్షణ తిట్టె నయ్యెడన్.

తమ్ములు = తామర పూలు

సమస్య 163: కనకదుర్గ యిచ్చుఁ గష్టములను.

ఇంద్రుడిటుల పల్కె యిమ్ముగ సురలతో
కనక దుర్గ మనలఁ గాచునింక
మదము హెచ్చినట్టి మహిషాసురునకును
కనకదుర్గ యిచ్చుఁ గష్టములను!!

సమస్య 164: యతి మోహావేశ మెసఁగ నతివనుఁ బిలిచెన్.

గత రాత్రి జరిగె కలహము,
పతి మాటాడక బిగిసెను , వయ్యారముగన్
మతి చెదర నవ్వగ వెలది
యతి మోహావేశ మెసఁగ నతివనుఁ బిలిచెన్!!

వెలది + అతి మోహావేశము = వెలది యతి మోహావేశము (యడాగమ సంధి)

సమస్య 165: మీసముల దువ్వి వనితలే మిడిసి పడిరి.

రాయబార నాటకమందు రమణులంత
పురుష పాత్రలుఁ గట్టిరి సరసముగను
పుట్టు మీసములే లేక పెట్టినట్టి
మీసముల దువ్వి వనితలే మిడిసి పడిరి!!

సమస్య 166: కవిని పెండ్లి యాడి కాంత వగచె.

సీస పద్యముఁ జెప్పు చెలియ సొగసు వీడి
......తేట గీతి పలుకు పైట వీడి
ఉత్పలమే గాని యోర కంటఁ గనడు
......ఆట వెలదియె సయ్యాట లేదు
మత్తేభమే వ్రాయు మరులుగొనగ రాడు
..... శార్దూలమే గాని శక్తి లేదు
చంపకమే గాని చెంప నిమర రాడు
..... ఉత్సాహమే గాని "ఉమ్మ" లేదు

కంద రచనఁ జేయు నందముఁ జూడడు
మత్త కోకిలఁ గను మగువఁ వీడి
తరళ కవిత వ్రాయు తరుణి తలపు లేక
కవిని పెండ్లియాడి కాంత వగచె!!

సమస్య 167: కన్నులలోఁ జన్ను లమరెఁ గాంతామణికిన్.

సన్నని మీనులు జేరెను
కన్నులలోఁ, జన్ను లమరెఁ గాంతామణికిన్
మిన్నగ , మెయి కాంతులొలికె,
కన్నియ ప్రౌఢతనమొందు కాలమడుగిడన్!!

సమస్య 168: బిడ్డఁ గన్న తల్లి గొడ్డురాలు.

అడ్డ పాపగున్న బిడ్డగుదురు కాని
గడ్డములు మొలిచిన బిడ్డగుదెరె ?
ఫుడ్డు పెట్ట కుండ నడ్డి విఱిచినట్టి
బిడ్డఁ గన్న తల్లి గొడ్డురాలు !!

సమస్య 169: సన్నుతిచేయు టొప్పగును సత్యవిదూరుల నిద్ధరాస్థలిన్..

పన్నిదమయ్యె జూదమున పాండవ రాజ్యము, వారు ధర్మమే
మిన్నని కానకేగిరి , యమేయ బలాధికులైన వారలన్
సన్నుతిచేయు టొప్పగును, సత్యవిదూరుల నిద్ధరాస్థలిన్
తన్నిన పాపమంటదు , సదా వెలుగొందును సత్యమే ధరన్!!

సమస్య 170: భార్య లిద్దఱు శ్రీరామభద్రునకును.

రామ చరిత నాటకమాడ రంగు పూయ
మొదటి సీతకును జ్వరము మొదలు కాగ
జతగ రెండవ సీతను వెతికి తెచ్చె
భార్య లిద్దఱు శ్రీరామభద్రునకును!!

సమస్య 171: తలలొ క్కేబదినాల్గు కానఁబడియెన్ దద్గౌరి వక్షంబునన్.

(అర్థనారీశ్వరుడైన శివుడు వంద పడగల పామును ధరించి నాట్యము చెసేటప్పుటి పరిస్థితి)

కలిసెన్ దేహములొక్కటై గిరిజతో కైలాస శైలంబుపై
వెలసెన్ సాంబ శివుండు , వంద పడగల్ వేష్టించి నర్తింపగన్
నలభై యారవి శీర్షముల్ భవునిపై నర్తించె మోదంబుగన్
తలలొ క్కేబదినాల్గు కానఁబడియెన్ దద్గౌరి వక్షంబునన్!!

సమస్య 172: కపిని కళ్యాణ మాడెను గౌరి కొడుకు.

లక్ష్మి యెవనిని ముదముగ లగ్నమాడె?
ఇనకులజుఁడు విల్లు విఱిచి యేమి జేసె ?
విఘ్న నాయకుడెవ్వఁడు ? వివరమేమి?
కపిని, కళ్యాణ మాడెను, గౌరి కొడుకు!!

సమస్య 173: కామిని కుచమధ్యమందు గరుడుం డాడెన్.

మామిడి పండ్లను పోలెడి
భామిని కుచముల నడుమున పక్షుల టాటూ
గోముగ వేయించుకొనిన
కామిని కుచమధ్యమందు గరుడుం డాడెన్!!

సమస్య 174: మతిలేని నరుండు మిగుల మన్నన నొందున్.

మెతక మొగుళ్లను సాధిం
ప తయారయ్యెను కరుకుగ పలు చట్టమ్ముల్
సతిఁ గలిగిన వెతలిక , శ్రీ
మతి లేని నరుండు మిగుల మన్నన నొందున్!!

సమస్య 175: కుత్తుకలు గోయువానికి కోటి నుతులు.

అఖిల జనులకు మాన్యుడే అన్న దాత
అన్న దాత కన్న నెవరు మిన్న కారు
నారుబోయు వానికి , పండిన వరి పైరు
కుత్తుకలు గోయువానికి కోటి నుతులు !!